Financiële fraude heeft vele vormen aangenomen door de jaren heen, de bekendste hiervan is toch de Ponzifraude. Het is een complexe zwendel waar de financiele wereld al jaren last van heeft. Het kost investeerders duizenden tot miljoenen euro’s. In dit artikel gaan we dieper in op wat ponzifraude nou eigenlijk is, hoe het werkt met daarbij enkele voorbeelden uit de praktijk.
Wat is Ponzifraude
Ponzifraude is een vorm van beleggingsfraude waarbij een oplichter investeerders aantrekt waarbij hoge rendementen op hun investeringen worden beloofd. In werkelijkheid wordt het behaalde rendement van deze oude investeerders betaald met het geld van nieuwe investeerders, zonder dat er echt daadwerkelijk winst wordt gegenereerd. Hierdoor lijkt het alsof het bedrijf een enorm succes heeft, wat ervoor kan zorgen dat nieuwe investeerders worden aangetrokken om nog grotere bedragen in het bedrijf te investeren.
Het probleem is dus dat er geen echte beleggingsactiviteit plaatsvindt, het is een groot piramidespel waarbij er een groot belang is om nieuwe investeerders te blijven zoeken, zodat de eerdere investeerders uitbetaald kunnen worden. Uiteindelijk stort het systeem in als de oplichter niet in staat is om voldoende nieuwe investeerders aan te trekken om de uitbetalingen te blijven doen. Dit resulteert altijd in grote verliezen voor de investeerders, terwijl de oplichter er met enorme winsten vandaar kan gaan. Dit kan zomaar jouw pensioen kosten, als jezelf grote bedragen hebt geinvesteerd.
Charles Ponzi, de man achter de Ponzifraude
Het verhaal van Ponzifraude begon in 1920 met Charles Ponzi, een Italiaanse immigrant in de Verenigde Staten. Ponzi begon zijn bedrog door investeerders te overtuigen dat hij enorme winsten kon maken door internationale postzegels te kopen en doorverkopen.
Charles Ponzi beloofde de investeerders een rendement van 50% binnen 45 dagen. Of de tweede mogelijkheid een rendement van 100% binnen 90 dagen. Hij gebruikte het geld van nieuwe investeerders om de oude investeerders te betalen, waardoor het leek alsof het allemaal een groot succes was. Binnen enkele maanden had hij voor miljoenen dollars aan investeerders. Echter duurde het ook niet lang voordat de fraude aan het licht kwam. Charles Ponzi werd gearresteerd en veroordeeld tot een gevangenisstraf. Zijn manier van fraude is aan zijn naam blijven hangen: Ponzifraude.
Hoe Werkt Ponzifraude
Ponzifraude kan een complexe operatie zijn, maar de basisprincipes zijn vrij eenvoudig te volgen. Hieronder hebben wij stapsgewijs uitgelegd, hoe ponzifraude werkt:
Stap 1: Aantrekken van Investeerders
De oplichter begint met het aantrekken van de eerste investeerders. Dit kunnen vrienden, familieleden, of mensen zijn die worden beïnvloed door mond-tot-mondreclame of online advertenties. De oplichter belooft aantrekkelijke rendementen op de investeringen en doet zich voor als een succesvolle belegger. Vraag hierdoor altijd naar het rendement en bekijk of dit in lijn zit met het verwachte rendement van vermogensbeheerders.
Stap 2: Uitbetalen van Rendementen
Om geloofwaardig over te komen betaalt de oplichter enkele investeerders uit, met het geld dat komt van nieuwe investeerders. Deze uitbetalingen zorgen ervoor dat je denkt dat het wel goed zit. Hier wordt de illusie gecreerd om meer mensen aan te moedigen om in te stappen.
Stap 3: Aantrekken van een ronde Nieuwe Investeerders
De eerste uitbetalingen zijn gedaan, dus wordt er gezocht naar meer mensen met de belofte dat er snel winst gemaakt kan worden. Hierbij worden vaak grotere bedragen ingelegd, dan de oorspronkelijke investeerders.
Stap 4: Voortdurende Uitbetalingen en Uitbreiding
De scam blijft lopen zolang er nieuwe investeerders aangetrokken worden en het geld gebruikt wordt om de rendementen uit te betalen van eerdere investeerders. Dit kan net lang doorgaan. Er moeten namelijk altijd nieuwe investeerders komen om het systeem draaiende te houden.
Stap 5: Instorting van het Systeem
Uiteindelijk stort het systeem in omdat de oplichter niet in staat is om nieuwe investeerders aan te trekken. Hierdoor kan hij niet meer aan de uitbetalingen voldoen. Op dat moment verdwijnt de oplichter met het geld en zijn de meeste investeerders al hun geld kwijt.
Kenmerken van Ponzifraude
Ponzifraude vertoont enkele kenmerken waarschuwingen zijn voor mogelijke fraude. Het is essentieel om deze signalen te herkennen en zo te voorkomen dat je jouw geld kwijtraakt.
- Hoge Rendementen: Oplichters beloven vaak onrealistisch hoge rendementen op korte termijn. Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is dat meestal ook zo.
- Gebrek aan Transparantie: Ponzifraudeurs geven zelden gedetailleerde informatie over hun beleggingsstrategie of hoe ze winst maken. Ze proberen investeerders vaak te misleiden met complexe en onbegrijpelijke uitleg.
- Gegarandeerde Winsten: Fraudeurs beweren vaak dat er geen risico’s zijn en dat investeringen 100% veilig zijn. Elke vorm van belegging brengt een risico met zich mee.
- Wantrouwige Organisatiestructuren: Ponzifraudeurs kunnen complexe organisatiestructuren gebruiken om de werkelijke aard van hun activiteiten te verbergen.
- Lange Geschiedenis van Uitbetalingen: Oplichters betalen soms aanvankelijke investeerders uit om vertrouwen te winnen en nieuwe investeerders aan te trekken. Dit kan de schijn van legitimiteit creëren.
Voorbeelden van Ponzifraude
Er zijn in de geschiedenis een aantal bekende ponzifraude ontmaskert. Hieronder een aantal bekende ponzifraude scams:
- Charles Ponzi (1920): Zoals eerder in het artikel uitgelegd is de scam naar hem vernoemd. Hij beloofde hoge winsten op het aankopen en verkopen van internationale postzegels.
- Bernie Madoff (2008): Misschien wel de bekendste ponzifraude uit de geschiedenis met de meeste impact. Bernie Madoff beheerde een beleggingsfonds. Madoff beweerde een constant rendement te behalen, ondanks de marktomstandigheden. In werkelijkheid werd het geld van nieuwe investeerders gebruikt om de eerdere investeerders uit te betalen. In 2008 kwam deze fraude aan het licht en verloren investeerders een gezamelijk bedrag van $65 miljard.
- Allen Stanford (2009): Allen Stanford, was verantwoordelijk voor een zakelijke imperium, dat ook beweerde stabiele rendementen te behalen via certificaten van deposito. Zijn scam kwam aan het licht en zorgde tot een verlies van ongeveer $7 miljard.
- Zeek Rewards (2012): Zeek Rewards was een online piramidespel dat beloofde investeerders winsten te laten verdienen door online advertenties te plaatsen. Het bleek echter een grootschalige Ponzifraude te zijn. Toen het systeem uiteindelijk instortte, verloren investeerders meer dan $600 miljoen.
- BitConnect (2018): BitConnect was een cryptocurrency-gerelateerd platform dat investeerders beloofde hoge rendementen te genereren door hun Bitcoin in te wisselen voor BitConnect-tokens. De autoriteiten grepen in en de oprichters pleegde een rug pull. Ze trokken het geld uit het project, waardoor de prijs van BCC instortte. De investeerders raakte hierdoor hun geld kwijt. In totaal kwam deze scam uit op $2,5 miljard.
Gevolgen Ponzifraude
Ponzifraude heeft een aantal grote gevolgen. Deze gevolgen zijn op individueel niveau, maar ook op het niveau van de samenelving. Hierbij gaat het om:
- Financiele verliezen
- Verlies van vertrouwen
- Juridische consequenties
- Maatschappelijke gevolgen
Financiële Verliezen
Het eerste gevolg van de ponzifraude zijn financiele verliezen van investeerders. Deze investeerders kunnen iedereen zijn. Mensen die zijn ingestapt met een hoog bedrag, maar ook investeerders die met kleine bedragen zijn ingestapt. De impact van deze financiele verliezen kan voor sommige grote gevolgen hebben. Investeerders kunnen hun huizen verliezen, faillissement aanvragen, en in sommige gevallen zelfs hun levensstandaard drastisch zien dalen. Dit kan leiden tot stress, depressie en andere psychologische problemen, waardoor de persoonlijke levens van slachtoffers ernstig worden ontwricht.
Verlies van Vertrouwen
Ponzifraude heeft niet alleen een grote invloed op de portomonnee van mensen, maar ook op het vertrouwen in financiele instellingen en beleggingsproducten. Wanneer een persoon misleid wordt door beleggingsfraudeurs, dan verliezen deze mensen ook het vertrouwen in de financiele wereld. Hierdoor worden ze skeptisch tegenover financiele adviseurs, en terughouden om ooit nog geld te investeren. Ook al zijn dit investeringen die via banken of fondsen worden beheerd.
Juridische Consequenties
Ponzifraude heeft ook juridische gevolgen. Zo kost het de samenleving veel geld om in het proces bewijsmateriaal te verzamelen en de daders te vervolgen voor de faude. Vaak moeten slachtoffers zelf achter hun vergoeding aan.
Maatschappelijke Gevolgen
Ponzifraude kan ook bredere maatschappelijke gevolgen hebben. Het kan de reputatie van een land schaden. Internationale beleggers kunnen hierdoor terughouden zijn om te investeren in een land dat de associatie heeft van financiele fraude. Dit kan zorgen voor minder investeringen wat kan leiden tot het remmen van de economische groei.
FAQ Wat is ponzifraude
Hieronder de meestgestelde vragen over ponzifraude:
Ponzifraude is een vorm van beleggingsfraude waarbij een oplichter investeerders aantrekt waarbij hoge rendementen op hun investeringen worden beloofd. In werkelijkheid wordt het behaalde rendement van deze oude investeerders betaald met het geld van nieuwe investeerders, zonder dat er echt daadwerkelijk winst wordt gegenereerd.
Bernie Madoff (2008) is een bekende ponzifraude waardoor investeerders voor $65 miljard aan geld verloren. Recente ponzifraudes zijn bijvoorbeeld Bitconnect. In totaal kwam deze scam uit op $2,5 miljard.
